EITC/WD/JSF JavaScript Fundamentals არის ევროპული IT სერტიფიკაციის პროგრამა JavaScript ვებსაიტების პროგრამირების ენის საფუძვლების შესახებ.
EITC/WD/JSF JavaScript Fundamentals– ის სასწავლო პროგრამა ორიენტირებულია 15 სექციაში ორგანიზებულ JavaScript ვებ – გვერდების პროგრამირების პრაქტიკულ უნარებზე, რომელიც მოიცავს ვიდეო დიდაქტიკურ შინაარსს, როგორც EITC სერთიფიკატის მითითებას.
JavaScript არის პროგრამირების ენა, რომელიც საშუალებას იძლევა ინტერაქტიული ვებ – გვერდების შექმნა და ითვლება თანამედროვე ვებ – პროგრამების მნიშვნელოვან ნაწილად. HTML და CSS- სთან ერთად, JavaScript არის მსოფლიო ქსელის ერთ-ერთი ძირითადი ტექნოლოგია. ვებ – გვერდების აბსოლუტური უმრავლესობა იყენებს მას კლიენტის გვერდითი გვერდის ქცევისთვის, ხოლო ყველა მთავარ ვებ – ბრაუზერს აქვს გამოყოფილი JavaScript ძრავა. როგორც მრავალ პარადიგმული ენა, JavaScript მხარს უჭერს ღონისძიებებზე ორიენტირებულ, ფუნქციურ და იმპერატიულ პროგრამირების სტილებს. მას აქვს პროგრამირების ინტერფეისები (API) ტექსტთან, თარიღებთან, რეგულარულ გამონათქვამებთან, მონაცემთა სტანდარტულ სტრუქტურებთან და Document Object Model (DOM) მუშაობისთვის. მიუხედავად იმისა, რომ JavaScript- სა და Java- ს შორის მსგავსებაა, მათ შორის ენის სახელი, სინტაქსი და შესაბამისი სტანდარტული ბიბლიოთეკები, ორი ენა მკაფიოა და მნიშვნელოვნად განსხვავდება დიზაინის მიხედვით. JavaScript ძრავები თავდაპირველად მხოლოდ ბრაუზერებში იყო გამოყენებული, მაგრამ ახლა ისინი წარმოადგენენ სხვა მოქმედების სისტემების ძირითად კომპონენტებს, როგორიცაა Node.js და Deno. ეს სისტემები გამოიყენება სერვერების შესაქმნელად და ასევე ინტეგრირებულია ჩარჩოებში, როგორიცაა ელექტრონი და კორდოვა, სხვადასხვა პროგრამების შესაქმნელად.
ECMAScript სტანდარტი არ შეიცავს რაიმე შეყვანის/გამოყვანის (I/O), როგორიცაა ქსელის, მეხსიერების ან გრაფიკული საშუალებები. პრაქტიკაში, ვებ-ბრაუზერი ან სხვა მოქმედების სისტემა უზრუნველყოფს JavaScript API- ებს I/O– სთვის.
მოზაიკის ვებ-ბრაუზერი გამოვიდა 1993 წელს. როგორც პირველი ბრაუზერი, რომლის გრაფიკული ინტერფეისი ხელმისაწვდომია არატექნიკური ადამიანებისთვის, მან მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა დამწყები მსოფლიო ქსელის სწრაფ განვითარებაში. შემდეგ მოზაიკის წამყვანმა დეველოპერებმა დააარსეს კორპორაცია Netscape, რომელმაც 1994 წელს გამოუშვა უფრო გაპრიალებული ბრაუზერი, Netscape Navigator. Navigator სწრაფად გახდა ყველაზე მეტად გამოყენებული ბრაუზერი. ინტერნეტის ამ განმსაზღვრელი წლების განმავლობაში, ვებ – გვერდები შეიძლება იყოს მხოლოდ სტატიკური, რომელსაც არ გააჩნია დინამიური ქცევის შესაძლებლობა, ბრაუზერში გვერდის ჩატვირთვის შემდეგ. მზარდი ვებ – გვერდის სცენაში გაჩნდა სურვილი, მოეხსნათ ეს შეზღუდვა, ამიტომ 1995 წელს, Netscape– მა გადაწყვიტა ნავიგატორს დაემატა სკრიფტების ენა. მათ ამის მისაღწევად ორი გზა გაიარეს: ითანამშრომლეს Sun Microsystems- თან Java პროგრამირების ენის ჩასართავად, ხოლო Brendan Eich დაიქირავეს Scheme ენის ჩასართავად. Netscape– ის მენეჯმენტმა მალევე გადაწყვიტა, რომ საუკეთესო ვარიანტი იყო ეიჩისთვის ახალი ენის შემუშავება, სინტაქსი მსგავსი ჯავას და ნაკლებად მოსწონდა სქემა ან სხვა არსებული სკრიპტული ენები. მიუხედავად იმისა, რომ ახალ ენას და მის თარჯიმნის დანერგვას ოფიციალურად უწოდეს LiveScript, როდესაც პირველად გაგზავნეს ნავიგატორის გამოცემის შემადგენლობაში 1995 წლის სექტემბერში, სახელი შეიცვალა და გახდა JavaScript სამი თვის შემდეგ. JavaScript სახელის არჩევამ დაბნეულობა გამოიწვია, ზოგჯერ ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ ეს ჯავის სპინ-ოფია. მას შემდეგ, რაც ჯავა იყო ახალი ცხელი პროგრამირების ენა იმ დროს, ეს Netscape– მა მარკეტინგის ხრიკად შეაფასა საკუთარი ახალი ენის ფურცლის მისაცემად.
Microsoft– მა Internet Explorer– ის დებიუტი გამართა 1995 წელს, რამაც გამოიწვია ბრაუზერის ომი Netscape– სთან. JavaScript- ის ფრონტზე Microsoft- მა შეცვალა Navigator თარჯიმნის ინვერსიული ინჟინერია, შექმნა საკუთარი, სახელწოდებით JScript. JScript პირველად გამოვიდა 1996 წელს, CSS– ის თავდაპირველი მხარდაჭერისა და HTML– ზე გაფართოების პარალელურად. თითოეული ეს განხორციელება მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა Navigator– ის კოლეგებისგან. ამ განსხვავებებმა დეველოპერებს გაუჭირდათ ვებგვერდების კარგად მუშაობა ორივე ბრაუზერში, რამაც რამდენიმე წლის განმავლობაში გამოიყენა "Netscape- ში საუკეთესოდ ნაჩვენები" და "Internet Explorer- ში საუკეთესოდ ნანახი" ლოგოების გამოყენება.
1996 წლის ნოემბერში, Netscape– მა წარადგინა JavaScript ECMA International– ს, როგორც სტანდარტული სპეციფიკაციის საწყისი წერტილი, რომელსაც ყველა ბრაუზერის მომწოდებელი შეიძლება შეესაბამებოდეს. ამან გამოიწვია პირველი ECMAScript ენის სპეციფიკაციის ოფიციალური გამოცემა 1997 წლის ივნისში.
სტანდარტების დამუშავების პროცესი გაგრძელდა რამდენიმე წლის განმავლობაში, 2 წლის ივნისში ECMAScript 1998 და ECMAScript 3 გამოქვეყნებით. 1999 წლის დეკემბერში ECMAScript 4. ECMAScript 2000 –ზე მუშაობა დაიწყო XNUMX წელს.
ამასობაში, მაიკროსოფტმა მოიპოვა სულ უფრო დომინანტი პოზიცია ბრაუზერების ბაზარზე. 2000-იანი წლების დასაწყისისთვის ინტერნეტ Explorer- ის წილმა 95% შეადგინა. ეს ნიშნავდა, რომ JScript გახდა ფაქტობრივი სტანდარტი ქსელში კლიენტის მიერ დაწერილი სკრიპტებისთვის.
მაიკროსოფტმა თავდაპირველად მიიღო მონაწილეობა სტანდარტების პროცესში და განხორციელდა რამდენიმე წინადადება თავის JScript ენაზე, მაგრამ საბოლოოდ მან შეწყვიტა თანამშრომლობა ECMA– ს მუშაობაზე. ამრიგად, ECMAScript 4– ს შეურაცხყოფა მიაყენეს.
2000-იანი წლების დასაწყისში Internet Explorer- ის დომინირების პერიოდში, კლიენტის მხრიდან სკრიპტინგი სტაგნაციად იქცეოდა. ეს შეიცვალა 2004 წელს, როდესაც Netscape– ის მემკვიდრემ, Mozilla– მ გამოუშვა Firefox ბრაუზერი. Firefox- მა ბევრი მოიწონა, რადგან ინტერნეტ ექსპლორერის მნიშვნელოვანი წილი წაიღო. 2005 წელს Mozilla შეუერთდა ECMA International- ს და დაიწყო მუშაობა ECMAScript- ზე XML (E4X) სტანდარტისთვის. ამან განაპირობა Mozilla– ს თანამშრომლობა მაკრომედიასთან (მოგვიანებით შეიძინა Adobe Systems– მა), რომლებიც ახორციელებდნენ E4X– ს თავიანთ ActionScript 3 ენაზე, რომელიც ეფუძნებოდა ECMAScript 4 პროექტს. მიზანი გახდა ActionScript 3 – ის სტანდარტიზაცია, როგორც ახალი ECMAScript 4. ამ მიზნით, Adobe Systems– მა გამოუშვა Tamarin– ის განხორციელება, როგორც ღია კოდის პროექტი. ამასთან, Tamarin და ActionScript 3 ძალიან განსხვავდებოდნენ დამკვიდრებული დამკვეთის სკრიპტებისგან და Microsoft– ის თანამშრომლობის გარეშე, ECMAScript 4 არასოდეს მიაღწია შედეგს.
იმავდროულად, ძალიან მნიშვნელოვანი მოვლენები ხდებოდა ღია წყაროს თემებში, რომლებიც არ არიან დაკავშირებული ECMA– ს მუშაობასთან. 2005 წელს ჯესი ჯეიმს გარეტმა გამოაქვეყნა თეთრი ქაღალდი, რომელშიც მან შემოგვთავაზა ტერმინი Ajax და აღწერს ტექნოლოგიების ერთობლიობას, რომელთა ხერხემალი იყო JavaScript, ვებ – პროგრამების შესაქმნელად, სადაც მონაცემთა ფონზე ჩატვირთვა შესაძლებელია, თავიდან აიცილოს სრული გვერდი გადატვირთავს. ამან გამოიწვია JavaScript- ის აღორძინების პერიოდი, რომელსაც სათავეში ჩაუდგნენ ღია წყაროების ბიბლიოთეკები და მათ გარშემო შექმნილი თემები. შეიქმნა მრავალი ახალი ბიბლიოთეკა, მათ შორის jQuery, Prototype, Dojo Toolkit და MooTools.
Google– მა თავისი ბრაუზერის დებიუტი გამართა 2008 წელს, V8 JavaScript ძრავით, რომელიც უფრო სწრაფი იყო, ვიდრე მისი კონკურენცია. მთავარი ინოვაცია სწორედ დროული შედგენა იყო (JIT), ამიტომ ბრაუზერის სხვა მწარმოებლებს სჭირდებოდათ მათი ძრავების კაპიტალური რემონტი JIT– სთვის.
2008 წლის ივლისში, ეს განსხვავებული მხარეები შეიკრიბნენ ოსლოში კონფერენციისთვის. ამან საბოლოო შეთანხმება გამოიწვია 2009 წლის დასაწყისში, რომ გაერთიანებულიყო ყველა შესაბამისი სამუშაო და ენა წარიმართა წინ. შედეგი იყო ECMAScript 5 სტანდარტი, რომელიც გამოვიდა 2009 წლის დეკემბერში.
ამბიციური მუშაობა ამ ენაზე გაგრძელდა რამდენიმე წლის განმავლობაში, რაც კულმინაციით დასრულდა დამატებებისა და დახვეწების ვრცელი კრებული, რომელიც ოფიციალურად ოფიციალურად გამოქვეყნდა 6 წელს ECMAScript 2015-ის გამოქვეყნებით. სპეციფიკაციის პროექტი ამჟამად ღიად ინახება GitHub- ზე, ხოლო ECMAScript გამოცემები რეგულარულად მზადდება ყოველწლიური გადაღებებით. ენის პოტენციური შესწორებები შემოწმებულია წინადადების ყოვლისმომცველი პროცესის მეშვეობით. ახლა, გამოცემის ნომრების ნაცვლად, დეველოპერები ინდივიდუალურად ამოწმებენ მომავალი მახასიათებლების სტატუსს.
JavaScript– ის ამჟამინდელ ეკოსისტემას აქვს მრავალი ბიბლიოთეკა და ჩარჩო, დადგენილი პროგრამირების პრაქტიკა და გაზრდილი JavaScript– ის გამოყენება ვებ – ბრაუზერების გარეთ. გარდა ამისა, ერთგვერდიანი პროგრამებისა და სხვა JavaScript- ის ვებ – გვერდების ზრდასთან ერთად, შეიქმნა მრავალი გადამზიდავი, რომელიც ხელს შეუწყობს განვითარების პროცესს.
სასერტიფიკაციო კურიკულუმის დეტალურად გასაცნობად შეგიძლიათ გააფართოვოთ და გაანალიზოთ ქვემოთ მოცემული ცხრილი.
EITC/WD/JSF JavaScript Fundamentals Certification Curriculum მიუთითებს ღია წვდომის დიდაქტიკური მასალების ვიდეო ფორმატში. სასწავლო პროცესი დაყოფილია ეტაპობრივ სტრუქტურად (პროგრამები -> გაკვეთილები -> თემები), რომელიც მოიცავს სასწავლო გეგმის შესაბამის ნაწილებს. ასევე გათვალისწინებულია ულიმიტო კონსულტაცია დომენის ექსპერტებთან.
სერტიფიცირების პროცედურის შესახებ დეტალებისთვის შეამოწმეთ როგორ მუშაობს.
სასწავლო გეგმის საცნობარო რესურსები
MDN ვებ – დოკუმენტები - JavaScript
https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/JavaScript
MDN Web Docs სასწავლო მასალები - JavaScript - დინამიური კლიენტის მხრიდან სკრიპტები
https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Learn/JavaScript
W3C სტანდარტული ვებ დიზაინისა და პროგრამებისთვის - JavaScript Web API
https://www.w3.org/standards/webdesign/script
W3Schools - JavaScript სახელმძღვანელო
https://www.w3schools.com/js/default.asp
თანამედროვე JavaScript სახელმძღვანელო
https://javascript.info/
CodePen: Online Code Editor და Front End Web Developer
https://codepen.io/
ჩამოტვირთეთ სრული ოფლაინ თვითსწავლების მოსამზადებელი მასალები EITC/WD/JSF JavaScript Fundamentals პროგრამისთვის PDF ფაილში
EITC/WD/JSF მოსამზადებელი მასალები – სტანდარტული ვერსია
EITC/WD/JSF მოსამზადებელი მასალები – გაფართოებული ვერსია მიმოხილვის კითხვებით